PKU’lu hastalar gendeki bir bozukluktan dolayı karaciğerden salgılanan “FAH” isimli bir enzimi üretemezler. 2018 yılının Mayıs ayında FDA tarafından onaylanan “PEG- PAL” enzim tedavisi ile, PKU’lu hastalarda yetersiz olarak bulunan bu enzimin dışarıdan vücuda verilmesi sağlanmaktadır.
PEG-PAL NASIL ÇALIŞIR?
“PEG-PAL” PKU’lu bireylerde yetersiz olarak bulunan ”FAH” enzimimi ikame etmektedir. “FAH” enzimi gıdalarla alınan proteinlerde yer alan “fenilalanin” isimli amino asidini “tirozin” ismli başka bir amino aside dönüştürür. PKU’lu hastalarda bu enzim bulunmadığı için fenilalanin dönüştürülemez ve kanda, vücut sıvılarında birikmeye başlar.
PEG-PAL enzim terapisi ile PKU’lu hastalarda eksik olan enzimin yerine yenisinin koyulması sağlanır. Enjeksiyon yoluyla hastaya uygulanan bu enzim, PKU’lu hastalarda yetersiz olan enzimden bağımsız şekilde çalışır. Fenilalanin amino asidini doğrudan toksik olmayan maddelere dönüştürür. Böylece kandaki fenilalanin seviyelerinin yükselmesi önlenir.
“PEG” enzimi çeşitli bitkilerde bazı mayalarda, mantarlarda ve bazı bakteri çeşitlerinde bulunur. Bu enzim, alerjik reaksiyonları azaltmak ve enzimin etkinliğini arttırmak amacıyla bitkisel bir proteinle birleştirilir. “PAL” bu yöntemin ismidir. PEG-PAL ismi de buradan gelmektedir.
Kimler KULLANABİLİR?
PEG-PAL, 18 yaşından büyük hastalarda kullanılmak üzere onaylanmıştır. 18 yaş altı bireylerdeki etkinliği henüz belirlenememiştir. (BioMarin 2018). Yapılan çalışmalar enzim terapisinin, diyet tedavisi ve sapropterine rağmen FA konsantrasyonları kontrol altına alınamayan (≥600 µmol/L) yetişkin PKU hastalarında etkili olduğunu göstermektedir
Olası YAN ETKİLER NELERDİR?
Tüm tedavi yöntemlerinde olduğu gibi, PEG-PAL ile tedavinin de riskleri bulunmaktadır. Yapılan çalışmalara göre enzim tedavisi çoğu hastada kontrol altına alınabilir yan etkilere sahiptir. Tedavi ilaca karşı alerjik reaksiyonları hafifletmek amacıyla 3 aşamada uygulanır. Bu aşamalar: indüksiyon, titrasyon ve idame fazlarıdır. Yan etkiler genellikle tedavinin ilk altı ayında yani tedavinin indüksiyon ve titrasyon aşamalarında görülmektedir.
PEG-PAL Diyet Tedavisini Ortadan KALDIRIR MI?
Elde edilen veriler; enzim tedavisine yanıt veren PKU’lu hastaların diyet sınırlamalarının azaldığını ve diyetlerine doğal protein kaynaklarını alabildiğini göstermektedir. Tedavinin ilerleyen dönemlerinde hastalardan bazıları fenilalanin kısıtlı diyeti sonlandırırken bir kısmı diyet uygulamaya devam etmiştir. Bu yüzden bu konuda henüz bir netliğe varılamamıştır.
PEG-PAL tüm vaadine rağmen PKU hastaları için yararlı bir terapi olacağı ümit edilse de, PEG-PAL dahil olmak üzere geliştirilmekte olan tüm tedavilerin dezavantajı, sadece terapi olmaları ve hastanın tüm ömrü boyunca tedaviye devam etmeleri gerekliliğidir.